Widok VII - "Tomasz"
Punkt widokowy znajdujący się na Wzgórzu Pachołek w Oliwie otwarty został 8 lipca 2017 roku.
Siódmy widok otwarty w ramach projektu „Spojrzenie na Gdańsk” zaprasza do Oliwy w okolice wzgórza Pachołek, które wznosi się na wysokość 100,8 m n.p.m. nad ulicami Spacerową i Opacką.
Po raz pierwszy z nazwą „Pachołek”, a ściślej rzecz biorąc „Pacholkenberg” można zetknąć się w 1734 roku, kiedy Gdańsk oblegany był przez wspierających Augusta III Sasa Rosjan, usiłujących schwytać chroniącego się w mieście Stanisława Leszczyńskiego. Wówczas przeor klasztoru cystersów Iwo Roweder po objeździe klasztornych włości zanotował, iż na górze zwanej Pachołek natknął się na posterunek Moskali, gdzie został zatrzymany i przesłuchany.
Pochodzenie osobliwej nazwy wzgórza nie jest jasne. Być może, swoje miano wzniesienie zawdzięcza konstrukcji chroniącej przed deszczem klasztorną służbę, czyli pachołków wypasających w oliwskich lasach trzodę.
Pachołek, który był w rękach cysterskiego opactwa od 1186 roku, pod koniec XVIII wieku wszedł we własność pruskiego rządu. W 1793 roku został wydzierżawiony przez oliwskiego opata i biskupa warmińskiego Karla Hohenzollerna-Hechingena, od którego imienia utworzono nową nazwę – Karlsberg (niem. Góra Karola).
W 1794 pracujący dla opata ogrodnik Johann Saltzmann na wzgórzu założył park z pawilonem widokowym, które zostały udostępnione do zwiedzania. W 1810 roku staraniem ostatniego opata oliwskiego Josepha Hohenzollerna-Hechingena na wzniesieniu ustawiony został krzyż, a w 1882 roku cesarz Wilhelm I ufundował na szczycie Pachołka murowaną wieżę widokową. 23 marca 1945 roku wojska niemieckie wysadziły wieżę, z obawy, że dla nadciągających wojsk radzieckich mogłaby stać się doskonałym punktem obserwacyjnym. Do dziś zachowały się fragmenty fundamentów dawnej konstrukcji. 30 lat później, w 1975 roku, na szczycie Pachołka stanęła nowa, stalowa wieża widokowa o wysokości 15 metrów z platformą.
Punkt widokowy nosi imię Tomasza – na cześć zasłużonego miłośnika Oliwy Tomasza Struga, a jego otwarciu towarzyszył występ cenionego gdańskiego poety Tadeusza Dziewanowskiego. Uczestnicy otwarcia wysłuchali też ciekawej opowieści na temat dziejów wzgórza Pachołek, zaprezentowanej przez historyka i filozofa dra. Krzysztofa Dowgiałłę.
Z punktu widokowego można dostrzec ulicę Stary Rynek Oliwski, kościół cystersów, staw młyński, a także nowoczesną zabudowę Oliwy – budynki kompleksu Alchemia przy al. Grunwaldzkiej. W dalszej perspektywie widoczne są wzgórza Wrzeszcza oraz Stocznia Gdańska.
