Zobacz na mapie
Zapraszamy do odwiedzenia nowej strony Parku Oliwskiego: www.parkoliwski.gdansk.pl
Zielone serca Gdańska
Parki to ważny element krajobrazu obszarów zurbanizowanych. Do parku powracamy chętnie, by odpocząć od miejskiego zgiełku, pospacerować po ulubionych alejkach, poczytać książkę lub porozmyślać.
Obecność przestrzeni zielonej wpływa na jakość warunków bytowania mieszkańców miast.
Parki spełniają bardzo ważne funkcje biologiczne związane z ochroną mieszkańców przed gazowymi i pyłowymi zanieczyszczeniami powietrza, hałasem, wiatrami. Tworzą korzystny klimat i mikroklimat. W przeciwieństwie do mikroklimatu terenów mieszkaniowych i przemysłowych, kształtowanych przez powierzchnie sztuczne i spaliny zmieniające naturalne parametry klimatyczne, w parkach panuje stosunkowo niższa temperatura i zwiększona wilgotność względna powietrza.
Istotna jest również rola społeczno-wychowawcza parków związana z możliwością organizacji na ich terenie wypoczynku biernego i czynnego dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Oczywiste znaczenie ma rola parków w kształtowaniu estetyki terenów miejskich, nadając im naturalne piękno.
Na terenie miasta Gdańska znajdują się aktualnie 21 parków, zajmując powierzchnię ponad 180 ha. W opisie pominięto dwa małe parki podworskie znajdujące się w granicach miasta tj. Park w Migowie i Park w Kiełpinie, które nie mają obecnie statusu ogólnie dostępnych terenów zieleni miejskiej.
Różnorodność
Parki gdańskie charakteryzuje duża różnorodność związana z ich położeniem, okresem powstania, formą zagospodarowania, bogactwem założeń ogrodowych, szatą roślinną oraz funkcjami, jakie pełniły bądź pełnią. Można wyróżnić parki:
- zabytkowe podworskie, mieszczańskie, poklasztorne,
- przy obiektach historycznych,
- wypoczynkowo-spacerowe,
- krajobrazowe z elementami do rekreacji czynnej.
Do najcenniejszych obiektów należy 9 parków zabytkowych, wśród których wyróżnia się Park Oliwski, stanowiący wraz z Katedrą Oliwską zespół zabytkowy znany w skali krajowej i międzynarodowej.
Odrębną grupę obiektów, ze względu na charakterystyczną formą zagospodarowania, stanowi 5 parków założonych około 35 lat temu na miejscu zlikwidowanych historycznych cmentarzy gdańskich. Kolejne grupy stanowią 3 parki powstałe na przełomie XIX i XX wieku i 4 parki współczesne urządzone w rejonie dzielnic Przymorze, Zaspa i Dolny Wrzeszcz.
Zbliżony do parków charakter ma Pole Bitewne Westerplatte i Park Kulturowy Fortyfikacji Miejskich „Twierdza Gdańsk”, ze względu na współczesną, ekologiczną formę zagospodarowania.
Położenie
Rozmieszczenie parków w obrębie zajmującego ponad 26.300 hektarów miasta jest nierównomierne i nawiązuje do pasmowego charakteru zabudowy.
Na terenie Dzielnicy Oliwa występują 2 parki historyczne zlokalizowane wzdłuż Potoku Oliwskiego.
W zachodniej części Pasa Nadmorskiego usytuowane są trzy parki, w tym dwa historyczne parki kuracyjne.
Na terenie Dzielnicy Wrzeszcz zlokalizowanych jest łącznie 10 parków, w tym 4 parki historyczne i 4 parki urządzone w okresie powojennym na terenach pocmentarnych oraz 2 adaptowane z terenów zieleńców.
Na terenie Dzielnicy Śródmieście znajduje się 6 parków w tym 3 zabytkowe oraz 1 urządzony na trenach pocmentarnych oraz 2 adaptowane z terenów zieleńców. Brakuje obiektów parkowych w południowo-zachodniej części miasta (Chełm, Piecki-Migowo, Łostowice).
Zagospodarowanie
Ze względu na wielkość zajmowanej powierzchni oraz uwarunkowania historyczne i ekonomiczne, tylko część parków gdańskich jest kompleksowo zagospodarowana z szerokim programem użytkowym.
Zmieniające się potrzeby i oczekiwania społeczne w zakresie użytkowania parków oraz dekapitalizacja części obiektów parkowych w związku z ich długoletnią, intensywną eksploatacją, stanowią w Gdańsku poważny problem.
Rewitalizacja i modernizacja
Parki gdańskie oprócz tradycyjnych funkcji spacerowych i miejsca wypoczynku biernego, powinny zostać wzbogacone o atrakcyjne elementy architektury ogrodowej tj. fontanny, place zabaw dla dzieci oraz urządzenia do rekreacji czynnej dla różnych grup wiekowych. Celowe również byłoby wprowadzenie lub rozszerzenie funkcji kulturalnych, poprzez przystosowanie parków do plenerowych imprez takich jak koncerty, festyny, wystawy. Zwiększenie atrakcyjności parków w okresie całorocznym możliwe jest również poprzez budowę lub adaptację już istniejących obiektów kubaturowych, w których mieścić się będą funkcje usługowe, gastronomiczne (tj. kawiarnie, toalety) i kulturalne.
Oczekiwania w tym zakresie mogą być spełnione poprzez rozszerzenie programów funkcjonalnych istniejących parków oraz budowę nowych obiektów z programem użytkowym dostosowanym do bieżących i przyszłych potrzeb mieszkańców.
Działania Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni związane z rewaloryzacją, rewitalizacją i modernizacją parków.
W zakresie rewitalizacji i modernizacji parków miejskich zrealizowało w ostatnich latach szereg inwestycji związanych z budową nowych bądź rewaloryzacją istniejących parków, zwłaszcza zaś obiektów historycznych. W trakcie przebudowy znajduje się Park Brzeźnieński. Kolejne obiekty parkowe, m. in. Park Oliwski, i Oruński przewidziane są do rewaloryzacji w najbliższych latach.
Ze względu na fakt, że część istniejących w Gdańsku parków stanowią obiekty historyczne oraz uwzględniając okoliczność, iż eksploatacja parków niezależnie od tego czy są to obiekty zabytkowe czy też współczesne, prowadzi w dłuższych okresach czasu do stopniowego pogarszania ich stanu technicznego oraz starzenia się roślinności, występuje konieczność ich rewaloryzacji, rewitalizacji bądź modernizacji ze względu na potrzebę ochrony ich jako zabytków kultury materialnej oraz aktualne oczekiwania społeczne związane z ich użytkowaniem.
Jeszcze kilka lat temu praktycznie wszystkie parki zabytkowe w Gdańsku były w złym stanie technicznym i kwalifikowały się do pilnej rewaloryzacji lub modernizacji. Działania w tym kierunku zostały podjęte w Gdańsku w okresie poprzedzającym obchody millenium miasta. Przed 1997 rokiem wykonano najbardziej niezbędny zakres prac rewaloryzacyjnych w Parku Oliwskim. W następnych latach, w oparciu o środki finansowe pochodzące głównie z Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, realizowane były pod nadzorem Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni prace rewitalizacyjne w parkach: Przymorze, nad Opływem Motławy, w Królewskiej Dolinie, w Jasieniu i w Kuźniczkach. Rozpoczęta została rewaloryzacja ciekawego obiektu jakim jest Park Brzeźnieński, pierwotnie założonego jako nadmorski park kuracyjny. Gruntownie zmodernizowany został park przy ul. M. Curie-Skłodowskiej, który otrzymał nazwę Parku Zielonego.
W ostatnich 10 latach zostały również wybudowane w Gdańsku trzy nowe obiekty parkowe zlokalizowane w rejonie dzielnic Przymorze, Zaspa i Wrzeszcz.