Gdański Zarząd Dróg i Zieleni

Wymiary

Wysokość max: 9,00 m

Długość max: 10,00 m

Szerokość max: 7,00 m

Usytuowanie

Gdańsk – Stare Miasto, Plac Obrońców Poczty Polskiej

Współrzędne: 54.21’19”N  18.39’26”E

Data odsłonięcia

01.09.1979 r., w 40. rocznicę wybuchu II wojny światowej

Autor projektu/wykonawca

Rzeźbiarze: Wincenty Kućma, Krystyna Hajdo-Kućma

Właściciel/opiekun

Administrator: Gdański Zarząd Dróg i Zieleni

Opis

Współczesny monument w formie przestrzenne rzeźby wykonanej z blachy stalowej, upamiętniający bohaterską obronę Poczty Polskiej w Gdańsku 1 września 1939 roku. Na pomniku przedstawiono boginię zwycięstwa Nike i półleżącą postać rannego obrońcę Poczty Polskiej w Gdańsku, przekazującego karabin bóstwu. Nad głową bogini widoczne jest stado gołębi, a obok pocztowca – stos listów wysypujących się z otwartej toby na leżącą na ziemi czapkę pracownika poczty z godłem Poczty Polskiej (trąbka skrzyżowana z błyskawicą) i godłem Polski, Orłem w koronie. Obok postaci Pocztowca, na cokole, znajduje się okrągła tablica, odwzorowująca pieczęć pocztową z napisem po okręgu Polski Urząd Pocztowy Gdańsk z datą wewnątrz 1 IX 39 11. Całość rzeźby znajduje się na obszernej konstrukcji betonowej w kształcie spiętrzonych płyt, wynurzających się z powierzchni placu. Powierzchnia podstawy pokryta jest kostką granitową i fragmentami blachą stalową.

Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku było jednym ze starć zbrojnych, które rozpoczęły II wojnę światową. Przebiegało równocześnie z atakiem niemieckim na polską Wojskową Składnicę Tranzytową na Westerplatte. W chwili rozpoczęcia szturmu w budynku poczty znajdowało się 53 pocztowców z Gdańska, Gdyni i Bydgoszczy, a także polski kolejarz oraz dozorca wraz z żoną i 10-letnią wychowanicą. Pocztowcy odpierali atak hitlerowców przez 15 godzin. Po ataku artyleryjskim i podpaleniu piwnic budynku Poczty, jej obrońcy poddali się. Mimo ogłoszonej kapitulacji, pierwsze osoby wychodzące z budynku z białą flagą zostały zastrzelone. Pozostali obrońcy Poczty, oprócz tych, którym udało się zbiec, zostali aresztowani, skazani na śmierć oraz rozstrzelani w październiku 1939 roku na terenie obecnej dzielnicy Zaspa. Na ich szczątki natrafiono podczas prac ziemnych w tamtym rejonie, przeprowadzonych w 1991 roku. W tym miejscu stanął pomnik, a Pocztowcy pochowani zostali na cmentarzu - pomniku bohaterów "Zaspa".