Gdański Zarząd Dróg i Zieleni

Historia parku kuracyjnego w Brzeźnie, zwanego  obecnie Parkiem Brzeźnieńskim im. Jana Jerzego Haffnera jest nierozłącznie związana z powstaniem i rozwojem  kąpieliska.

Pierwszy zakład kąpielowy na terenie Brzeźna powstał już w 1803 roku za sprawą kupca Gotthilfa Friedricha Dallmera, właściciela połączonych majątków w Brzeźnie i Nowych Szkotach. Składał się z dwóch drewnianych budynków kąpielowych oddzielnie dla pań i panów. Panie za każdą godzinę kąpieli ciepłej lub zimnej płaciły 24 grosze a panowie 12 groszy. W celu pokonania odległości z Gdańska do Brzeźna uruchomiono powozy zaprzężone w 4 konie tzw. żurnaliery, które oferowały regularne kursy i mogły przewieźć jednorazowo do 14 osób. Żurnaliery odjeżdżały spod Bramy Wyżynnej codziennie o 7 rano i o 16 po południu. Okres  napoleoński (1807-1814) to kolejny etap rozwoju kąpieliska w Brzeźnie. Jego inicjatorem był gen. Jean Rapp - francuski gubernator Wolnego Miasta Gdańska. Plaże w Brzeźnie uznano za najlepsze do utworzenia kąpieliska na całym Wybrzeżu. Za datę powstania przyjmuje się najczęściej rok 1810.

Zakład napoleoński powstał już za pieniądze miejskie, a obiekty zakładu kąpielowego były wybudowane na plaży dokładnie na wysokości obecnego parku. Wojna przerwała rozwój kąpieliska utworzonego w czasach napoleońskich. Jego historia rozpoczęła się od nowa po Kongresie Wiedeńskim. W 1833 roku posiadłość w Brzeźnie nabył Wilhelm Pistorius i już w następnym roku otworzył nowy, elegancki zakład kąpielowy, oferując kuracjuszom ciepłe kąpiele morskie oraz noclegi w czterdziestu pokojach hotelowych. Przygotowano też wygodny dojazd do kąpieliska budując szosę z Nowego Portu. Wygląd zakładu z tego okresu znamy z litografii J. Seyfferta z roku 1845. W tym czasie istniało już molo. Pistorius dbał o kąpielisko i jego otoczenie, ciągle upiększając ogród kuracyjny. W 1865 roku Brzeźno uzyskało połączenie z Wrzeszczem, co znacznie ułatwiło  dojazd do kąpieliska. W roku 1867 wybudowano linię kolejową do Nowego Portu ze stacji Brama Wyżynna przez Brzeźno. Fakt ten ostatecznie rozwiązał problem z dojazdem i przyczynił się do dalszego rozwoju kąpieliska, które w czasach Pistoriusa świetnie funkcjonowało. Przez kilka dekad na plaży w Brzeźnie odbywały się popularne festyny kąpielowe. W latach czterdziestych, pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XIX w.  kąpielisko Brzeźno odwiedzały coraz liczniejsze tłumy gości. Projekt zrealizowany przez Pistoriusa okazał się wielkim sukcesem. Zakład kąpielowy pozostawał w ręku spadkobierców Pistoriusa do roku 1889, kiedy to rodzinne przedsiębiorstwo nabył wraz z 36 ha terenu Hermann Kulling.

Wkrótce Brzeźno uzyskało połączenie linią tramwaju konnego od stacji kolejowej do ogrodu kuracyjnego. Liczba odwiedzających nieustannie rosła. Tylko w samym roku 1892 kąpielisko odwiedziło aż 39 000 gości. W roku 1893 zainicjowano budowę nowego zachowanego po dziś dzień domu kuracyjnego (Kurhaus Hocherl), który wkrótce rozbudowano o nowe skrzydło od strony wschodniej, oferując łącznie 60 pokoi gościnnych. W roku 1899 zainaugurowano kolejny obiekt kuracyjny, tzw. Halę plażową (Strandhalle), która niestety nie zachowała się do naszych czasów.

Otwarcie ok. roku 1900 linii tramwaju elektrycznego Brzeźno-Nowy Port i następnie przedłużonej do Gdańska i Wrzeszcza po raz kolejny znacznie poprawiło funkcjonowanie przedsiębiorstwa. W roku 1898 obiekty kuracyjne nabył  od Hermanna Kulinga Aloys Hocherl, a tenże oddał w użytkowanie przedsiębiorstwo Gustavowi Feyerabendowi. Nowy dzierżawca w znacznym stopniu przyczynił się do spopularyzowanie kąpieliska między innymi wydając przewodnik, w którym promował jego zalety. Kąpielisko kwitło  i cieszyło się ogromnym powodzeniem w znacznym stopniu dzięki doskonałemu połączeniu komunikacyjnemu z miastem linią tramwaju elektrycznego, którego przystanek końcowy znajdował się niemal na samej plaży.  

Wybudowano  też zakład kąpieli ciepłych (Warmbad) oferujący kąpiele w podgrzewanej wodzie morskiej oraz kąpiele borowinowe. Obiekty kąpieliska  otaczał  piękny ogród  kuracyjny. W sąsiedztwie zlokalizowane były tereny sportowe. W pobliskim lasku stanowiącym obecnie teren Parku Brzeźnienskiego, wytyczono alejki spacerowe, ustawiono ławki oraz wybudowano drewnianą pergole i altanę. W parku powstała też muszla koncertowa. Wielką atrakcją i uzupełnieniem zespołu rekreacyjnego było też wybudowane pod koniec XIX wieku drewniane molo oraz tzw. łazienki.

Początki obecnego Parku Brzeźnieńskiego jako parku zdrojowego sięgają roku 1831 tj. okresu budowy drogi do Nowego Portu. Wówczas dla osłony  przed piaskiem nawiewanym z wydm oraz koryta Wisły stopniowo zasadzano las sosnowy dając początek tzw. laskowi brzeźnieńskiemu. Już około poł. XIX  lasek stał się bardzo cenionym przez kuracjuszy terenem spacerowym. Z tego powodu został włączony do kompleksu kuracyjnego oraz urządzony i wyposażony we wspomniane budowle tak charakterystyczne dla parków zdrojowych tamtego okresu.

Obecny Park Brzeźnieński im. Jana Jerzego Haffnera jest parkiem publicznym o powierzchni ok. 9 ha. Rozciąga się od ul. Zdrojowej,  będącej główną  promenadą wejściową parku (usytuowaną  w sąsiedztwie zachowanego budynku dawnego Kurhaus), następnie wzdłuż terenów wydmowych aż po tzw. Falochron Zachodni. Od 2005 roku prowadzona jest rewaloryzacja parku, w wyniku której zrealizowano na jego terenie wiele nowych inwestycji. Wykonano sieć oświetlonych alejek spacerowych o nawierzchni zarówno szutrowej, jak również z kostki betonowej  i płyt.  

W parku poprowadzono też ścieżki rowerowe. Teren został wzbogacony  o liczne elementy tzw. małej architektury w tym bramę wejściową, pergolę, kolumnadę i  altanę. Powstała siłownia na świeżym powietrzu, placyki zabaw dla dzieci z globusową „przeplotnią” oraz rampa dla deskorolek. Cały teren Parku Brzeźnieńskiego został wyposażony w ławki i kosze na śmieci. Ustawiono również toalety przenośne.  Wzdłuż ul. Zdrojowej (promenady) wybudowano podwyższoną rabatę ozdobioną kamiennymi płytami z przeznaczeniem na krzewy ozdobne oraz byliny. Warto dodać, że na terenie Parku Brzaźnieńskiego  znajdują się interesujące  pozostałości  dawnych  fortyfikacji tzw. Baterii Plażowej pochodzące z lat 1909-1013. Jakkolwiek drzewostan parku w znacznym stopniu stanowią sosny  w tym sosna czarna (Pinus nigra) rośnie tam wiele innych gatunków drzew takich jak brzozy, klony, topole, lipy, akacje. Na szczególną uwagę zasługują niezwykle piękne pomnikowe okazy topoli białej (Populus alba), a w sąsiedztwie dawnego domu zdrojowego (Kurhaus) dęby: dąb kaukaski (Quercus macranthera), dąb szypułkowy (Quercus robur) oraz rzadki w tych okolicach dąb węgierski (Quercus frainetto). Nadmorskie wydmy porasta będąca pod ochroną roślinność wydmowa. Park Brzeźnieński  im. Jana. Jerzego Haffnera jest parkiem zabytkowym  wpisanym  do rejestru zabytków pod nr. 1383. Park jest dostępny  dla gości zarówno od strony plaży jak też w kilku miejscach od  ul. Krasickiego.