Znaczenie pierwszego koszenia
Pierwsze w sezonie koszenie ma duży wpływ na kondycję i wygląd trawnika. Sprzyja rozkrzewianiu się traw, czyli wypuszczaniu nowych pędów bocznych, co w efekcie prowadzi do zagęszczenia murawy. Zwarta darń lepiej znosi intensywne użytkowanie, jest bardziej odporna na choroby i suszę. Zbyt długo niekoszona trawa pokłada się i ogranicza dostęp światła do niższych partii roślin, co może osłabiać i przerzedzać trawnik.
Koszenie z troską o środowisko – rzadziej i z rozwagą
Od kilku lat sukcesywnie ograniczana jest w Gdańsku powierzchnia trawników wymagających częstego koszenia. W ich miejscu coraz częściej zakładane są łąki kwietne, a także pojawiają się łąki miejskie czy też rabaty z krzewami i bylinami, które lepiej znoszą miejskie warunki i wspierają bioróżnorodność. W parkach, na zieleńcach i w pasach drogowych ograniczane jest koszenie pod drzewami, zaś pasy zieleni przyulicznej wzdłuż jezdni, chodników oraz przy drogach rowerowych będą kolejny sezon koszone w takim stopniu, by z jednej strony zachować bezpieczeństwo i dobrą widoczność, z drugiej – by umożliwić roślinności swobodny wzrost oraz wspierać lokalną bioróżnorodność.
W ostatnich latach zmniejszono średnią liczbę zabiegów koszenia trawników, zaś wykonawcy otrzymali wytyczne dotyczące ustawiania wysokości koszenia – standardowo na poziomie 6-8 cm, a w okresach suszy nie niżej niż 8-10 cm, aby ograniczyć parowanie wody z gleby i chronić trawniki przed przesuszeniem. Obecnie w mieście stosuje się zróżnicowane częstotliwości koszenia – w zależności od charakteru i funkcji terenu:
- 5-6 razy w sezonie koszone będą trawniki w reprezentacyjnych miejscach, przy rabatach, np. Główne i Stare Miasto, trawniki w Parkach: Oliwskim, Oruńskim, Kuźniczki oraz Brzeźnieńskim. Pielęgnacji wymagają trawniki, które są wyposażone w system automatycznego nawadniania. Ograniczenie tam koszenia mogłoby doprowadzić do degradacji murawy,
- częstotliwość koszenia będzie zależna od potrzeb w przestrzeniach rekreacyjnych, np. na polanach piknikowych w parkach, a także przy ciągach pieszych. Regularne koszenie w tych lokalizacjach pozwoli na komfortowe korzystanie z zielonych terenów oraz ułatwi utrzymanie ich w czystości,
- 2-3 razy w sezonie koszone będą trawniki wzdłuż głównych ulic w taki sposób, by zapewnić bezpieczeństwo wszystkim uczestnikom ruchu,
- 1-2 razy w sezonie koszone będą łąki kwietne i łąki miejskie, czyli półnaturalne przestrzenie, które powstają poprzez ograniczenie koszenia trawników. Dzięki temu możliwy jest rozwój naturalnej roślinności łąkowej, co wspiera bioróżnorodność, poprawia retencję wody i tworzy korzystny mikroklimat w mieście. Wyższa trawa i rośliny charakterystyczne dla łąk pozytywnie wpływają na mikroklimat w mieście, zmniejszając przesuszenie gleby, absorbując szkodliwe zanieczyszczenia oraz magazynując i odparowując wodę. Wyższa trawa może obniżyć temperaturę otoczenia nawet o 10°C,
- częściej w początkowym okresie wzrostu koszone będą nowo założone trawniki, gdzie regularne koszenie jest kluczowe dla prawidłowego rozwoju darni.
Korzyści płynące z ograniczania koszenia
Ograniczenie częstotliwości koszenia trawników sprzyja naturalnym zmianom w roślinności miejskiej. Rzadziej koszone tereny, takie jak trawniki rekreacyjne czy pasy zieleni przyulicznej, stają się przestrzenią dla spontanicznego pojawiania się różnych gatunków roślin – nie tylko traw. Proces ten, znany jako sukcesja wtórna, zwiększa bioróżnorodność i lepiej dostosowuje roślinność do lokalnych warunków.
W okresach suszy szczególnie narażone na przesychanie są trawniki zdominowane przez jednoliścienne gatunki, takie jak życica trwała. Gdy roślina ta tworzy kępy i obumiera, powstają luki, które szybko wypełniają bardziej odporne rośliny dwuliścienne. Ich głęboki, palowy system korzeniowy pozwala sięgać po wodę z niższych warstw gleby, co wspomaga retencję wody i poprawia odporność zieleni na długotrwałe upały. Zwiększenie udziału różnych gatunków w trawnikach nie tylko poprawia ich estetykę, ale też ogranicza skutki suszy i wspiera stabilność miejskich ekosystemów.
Harmonogram prac
Koszenie na terenach administrowanych przez Gdański Zarząd Dróg i Zieleni prowadzone jest etapami i trwa kilka tygodni ze względu na dużą powierzchnię prac. Może to sprawiać wrażenie, że prace trwają nieprzerwanie, jednak nie oznacza to odejścia od przyjętej strategii zarządzania zielenią.
Warto przypomnieć, że nie wszystkie tereny zieleni w Gdańsku znajdują się w utrzymaniu GZDiZ. Z tego względu zachęcamy właścicieli nieruchomości, administratorów, wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe do prowadzenia koszenia zgodnie z miejską strategią. Ograniczenie częstotliwości koszenia oraz pozostawianie niektórych przestrzeni nieskoszonych sprzyja zwiększaniu bioróżnorodności, poprawia retencję wody i wspiera tworzenie korzystnego mikroklimatu w przestrzeni miejskiej.
