Jak wynika z badań przeprowadzonych przez policję, w ubiegłym roku na ulicach Gdańska doszło do 381 wypadków, w których rannych zostało 415 osób, a 9 straciło życie. Wśród nich 5 ofiar śmiertelnych to piesi. Mimo tego, że te liczby napawają smutkiem, to obrazują one trend poprawiającego się bezpieczeństwa w ruchu drogowym w mieście, który zauważalny jest w ostatnich latach. Dla porównania liczby z najbardziej tragicznego, w okresie objętym badaniem, 2009 roku kształtują się następująco: 595 wypadków, 33 ofiary śmiertelne i 694 rannych.
O efektach Wizji Zero oraz planach na kolejne lata podczas konferencji prasowej opowiedzieli: Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska, Piotr Grzelak, zastępca prezydenta ds. zrównoważonego rozwoju, Kamila Błaszczyk, reprezentująca radnych z klubu Koalicji Obywatelskiej, nadkomisarz Mariusz Dziedzic - naczelnik wydziału ruchu drogowego i Agata Lewandowska, miejski inżynier ruchu.
- Wizja zero to nie tylko jeden z punktów programu wyborczego, z którym szliśmy do wyborów jeszcze w 2018 roku z prezydentem Pawłem Adamowiczem, ale także później – w 2019 roku. Wizja zero to wizja troski o tych, którzy poruszają się po drogach i są tzw. użytkownikami niechronionymi, czyli pieszymi i rowerzystami. Konsekwentnie realizując program uspokojenia ruchu w naszym mieście, z jednej strony mamy na uwadze właśnie poprawę bezpieczeństwa osób niechronionych, a z drugiej strony naszym celem jest zmniejszenie prędkości poruszających się po drogach pojazdów. Co ciekawe, kiedy spojrzymy do raportu Janosika i Oponeo, który co roku jest przygotowywany dla dużych miast, to Gdańsk – mimo wspomnianych zmian – zajmuje drugie miejsce w rankingu miast, po których – w ocenie kierowców – jeździ się najlepiej! Widać więc, że nasze działania, takie jak tworzenie stref zamieszkania, ograniczania prędkości do 30 i do 50 kilometrów na godzinę, nie powodują zmniejszania płynności ruchu. Po ponad dziesięciu latach naszego programu uspokojenia ruchu, możemy powiedzieć, że po raz pierwszy w historii, w roku 2021 liczba ofiar śmiertelnych spadła poniżej dziesięciu i wyniosła dziewięć osób. Oczywiście najbardziej cieszyłoby nas, gdy tych ofiar nie było w ogóle, ale to już jest bardzo duży progres, ponieważ w roku 2009 ofiar śmiertelnych była aż 33. Oznacza to spadek liczby ofiar śmiertelnych aż o 72 procent – powiedziała podczas konferencji prasowej Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. - To, co istotne, to także to, że konsekwentnie prowadzimy także politykę edukacyjną, prewencyjną, pokazując na czym polegają dobre zachowania na drodze – zarówno wobec osób pieszych, rowerzystów, jak i dla kierowców – dodała prezydent.
Liczba wypadków spada
Od 2009 do 2021 roku liczba wypadków na gdańskich drogach spadła o 36%. O 40% zmniejszyła się liczba osób, który zostały ranne w wyniku zdarzeń drogowych, a aż o 72% spadła liczba ofiar śmiertelnych. W 2021 roku po raz pierwszy (w okresie od 2009 do 2021 roku) nie było z dwucyfrowej liczby osób, które straciły życie w wypadkach drogowych na terenie Gdańska. Istotny jest także fakt, że w ubiegłym roku w Gdańsku nie zginął w wypadku żaden rowerzysta. To efekty Programu Uspokojenia Ruchu, który wdrażany jest na gdańskich drogach od 2011 roku. Przez 10 lat jego funkcjonowania zaobserwować można coroczny progres w zwiększaniu bezpieczeństwa ruchu, co obrazują liczby.
Coroczną poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego zaobserwować można również porównując dane z ostatnich lat:
|
Rok |
Wypadki |
Ranni |
Zabici |
|
2018 |
556 |
660 |
11 (w tym 6 pieszych, 1 rowerzysta) |
|
2019 |
468 |
566 |
11 (w tym 5 pieszych, 1 rowerzysta) |
|
2020 |
399 |
453 |
15 (w tym 4 pieszych, 1 rowerzysta) |
|
2021 |
381 |
415 |
9 (w tym 5 pieszych, 0 rowerzystów) |
Działania na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego
- Pierwszy raz od 2009 roku mamy liczbę jednocyfrową, czyli 9 wypadków śmiertelnych. Pięć osób to są piesi, a cztery pozostałe, to osoby, które uczestniczyły w ruchu jako pasażerowie samochodów. Pierwszy raz mamy sytuację, kiedy jest 0 wypadków śmiertelnych wśród rowerzystów. Czy to oznacza, że ta liczba już nigdy nie będzie dwucyfrowa? Tego nigdy nie wiemy. Tutaj na pewno duże znaczenie ma aspekt losowy. Ale ważna jest tendencja, którą budujemy w oparciu o określone działania infrastrukturalne i edukacyjne. To przede wszystkim uspokajanie ruchu. Dostosowywanie ergonomii ulicy do prędkości, która obowiązuje. Analizowanie wszystkich wypadków śmiertelnych. Mamy każdy wypadek śmiertelny w Gdańsku przeanalizowany. Co było jego przyczyną, co powinniśmy poprawić zarówno jeżeli chodzi o to indywidualne miejsce, jak i tego typu przypadki w innych częściach miasta. Bardzo często to też są trudne decyzje dotyczące organizacji ruchu. Takim przykładem była ulica Piramowicza, gdzie odwróciliśmy ruch. Wartość życia jest dla nas najważniejsza – mówił Piotr Grzelak, zastępca prezydenta.
Na zmniejszającą się liczbę wypadków wpływ ma wiele czynników. Z jednej strony to rosnąca odpowiedzialność kierowców i przestrzeganie przez nich przepisów ruchu drogowego. Nie bez znaczenia jest także poprawiający się stan techniczny pojazdów. Z drugiej strony poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym jest efektem wdrażanych rozwiązań systemowych.
- W kwestii bezpieczeństwa w ruchu drogowego i współpracy z miastem od wielu lat spotykamy regularnie się na miejskich radach bezpieczeństwa ruchu drogowego, komisjach dotyczących bezpieczeństwa, gdzie omawiane są problemy skrzyżowań czy przebudów. Wszystko jest robione po to, aby ruch w Gdańsku był bezpieczniejszy. W kwestii ograniczenia prędkości w innych miejscach, to oprócz tego, że zarządzający drogi wprowadzą właściwe oznakowanie, to my jako policja, musimy stać na straży tego i dyscyplinować kierowców, bo samo ustawienie znaków często nie wystarczy. Dodatkowo jesteśmy zobligowani by chronić bezpieczeństwo pieszych i rowerzystów. Staramy się kontrolować pomiary prędkości, aby piesi czuli się bezpiecznie na przejściach. Dbamy także, aby ruch rowerowy odbywał się w wyznaczonych miejscach, i aby rowerzyści korzystali z bezpiecznych dróg rowerowych i nie wyjeżdżali na jezdnię. Udało nam się sprawić, że nie zginął ani jeden rowerzysta. Mam nadzieję, że to uda się powtórzyć w następnych latach. Zawsze będziemy działać na rzecz bezpieczeństwa – deklarował podczas konferencji nadkomisarz Mariusz Dziedzic, naczelnik wydziału ruchu drogowego.
Obniżanie prędkości
Program Uspokojenia Ruchu oparty jest o dwa podstawowe założenia. Pierwszy z nich to poprawa bezpieczeństwa niechronionych uczestników ruchu drogowego – pieszych i rowerzystów. Drugi to zmniejszanie prędkości poruszających się po gdańskich ulicach pojazdów. Te dwa cele przyświecały zmianom, jakie w marcu 2021 roku wprowadzone zostały na głównym ciągu komunikacyjnym Gdańska – al. Zwycięstwa i al. Grunwaldzkiej. Na całej długości obu alej obowiązuje teraz dopuszczalna prędkość 50 km/h, podczas gdy wcześniej na niektórych odcinkach można było jechać 70 km/h. Zachęcało niektórych kierowców do przekraczania i tak już podwyższonej dopuszczalnej prędkości i traktowania al. Zwycięstwa i al. Grunwaldzkiej niczym autostrady. Tragicznym efektem był śmiertelny wypadek, do jakiego doszło w listopadzie 2020 roku.
- Musimy zdać sobie sprawę, że tereny miasta są przestrzenią, z której wspólnie korzystamy jako kierowcy, rowerzyści i piesi. Bardzo często znajdujemy się we wszystkich tych rolach, w różnych momentach czasu. Dlatego cieszą nas podjęte decyzje mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa szczególnie tym niechronionym uczestnikom ruchu. Warto tutaj przypomnieć naszą interpelację dotyczącą ograniczenia prędkości na alei Grunwaldzkiej i Zwycięstwa. Cieszę się, że równolegle taką samą wizję miała prezydent Aleksandra Dulkiewicz i zostało to wdrożone. Myślę, że dzięki temu będziemy widzieć spadek liczby wypadków śmiertelnych. Przykład przebudowy ul. Zakopiańskiej i Traktu Konnego pokazuje, że uspokojenie ruchu nie wpływa negatywnie na przepływ kierowców, a sprawia, że przestrzeń ta jest bardziej przyjazna i bezpieczna dla pieszych i rowerzystów. Wizja zero wpisana do Strategii Miasta Gdańska jest tym, do czego wszyscy powinniśmy dążyć – powiedziała Kamila Błaszczyk, Radna Miasta Gdańska.
Ruch uspokojony został m.in. na Trakcie Konnym. Na jego fragmencie jezdnia została zawężona do jednego pasa (na drugim wyznaczono miejsca postojowe), wprowadzono tam również strefę TEMPO 30, a także zmodyfikowany został wjazd z al. Zwycięstwa na Trakt na wysokości ul. Chodowieckiego na bezkolizyjny. Pozwoliło to na przywrócenie Traktowi charakteru drogi lokalnej i zmniejszenie jego funkcji czysto tranzytowej.
Strefy TEMPO 30 i ronda
Aby uspokoić ruch stosowane są również inne rozwiązania. To m.in. wspomniane strefy TEMPO 30, które obejmują obecnie ponad 66% sieci drogowej w Gdańsku – w sumie strefy TEMPO 30 liczą 616,9 km dróg. Takie strefy, gdzie kierowcy mogą poruszać się z prędkością nie większą niż 30km/h od lat tworzone są na ulicach miast w Niemczech, Holandii czy krajów skandynawskich. Gdańsk był jednym z pierwszych miast w Polsce, gdzie zdecydowano się na taki sposób uspokojenia ruchu. Niesie on ze sobą wiele korzyści, bo niższa prędkość pojazdów to nie tylko mniejsze ryzyko wypadku, ale także niższy poziom hałasu.
Powstawanie stref TEMPO 30 pociąga za sobą kolejne rozwiązania poprawiające bezpieczeństwo w ruchu drogowym. To budowa skrzyżowań równorzędnych oraz o ruchu okrężnym. Warto w tym miejscu wspomnieć o przebudowanym w 2019 roku skrzyżowaniu ulic Olszyńskiej oraz Miedza na Olszynce. W miejscu, gdzie z powodu ograniczonej widoczności dochodziło do wymuszeń pierwszeństwa przejazdu, które w niektórych przypadkach kończyły się kolizjami powstało rondo. Dzięki niemu przejazd przez to skrzyżowanie jest obecnie bezpieczniejszy i płynniejszy.
Zawężenie jezdni, pierwsza w Gdańsku antyzatoka autobusowa
Poprawę bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów można osiągnąć również poprzez zawężanie jezdni (zmniejszanie liczby pasów). W 2021 roku przebudowano w ten sposób przejście dla pieszych przy skrzyżowaniu ulic Miszewskiego i Uphagena we Wrzeszczu. Dzięki poszerzeniu azylu dla pieszych i likwidacji pasów ruchu piesi przechodząc przez jezdnię w mocno uczęszczanym miejscu muszą pokonać już tylko 2, a nie 4 pasy. Z kolei przy okazji naprawy nawierzchni al. Hallera na odcinku od ul. Kościuszki do ul. Chrobrego w stronę Brzeźna przy przejściach dla pieszych jezdnia została zawężona do 1 pasa ruchu, co zlikwidowała możliwość wyprzedzania na przejściu dla pieszych i w jego bezpośrednim sąsiedztwie.
Inną formą uspokojenia ruchu jest budowa pierwszej w Gdańsku antyzatoki autobusowej na ul. Kochanowskiego, która zakończy się na początku 2022 roku. W tym przypadku droga zostanie zawężona w taki sposób, że z 2 pasów powstanie 1 na środku jezdni, na którym obowiązywać będzie ruch dwukierunkowy. Takie rozwiązanie to z jednej strony większa przestrzeń przystankowa dla pasażerów komunikacji miejskiej, a z drugiej wymuszenie na kierowcach ostrożniejszej i wolniejszej jazdy z uwagi na możliwość nadjechania pojazdu z naprzeciwka.
Odwrócenie kierunku ruchu
By zadbać o bezpieczeństwo rowerzystów w lipcu 2020 roku zmieniona została organizacja ruchu na ul. Piramowicza. Polegała one na odwróceniu kierunku ruchu z dotychczas obowiązującego, tj. od al. Hallera w stronę al. Zwycięstwa. Po zmianach pojazdy poruszają się od al. Zwycięstwa do al. Hallera.
Ta zmiana przyniosła wymierną korzyść, jaką jest praktyczne wyeliminowanie niebezpiecznych sytuacji na skrzyżowaniu ul. Piramowicza i al. Zwycięstwa. A nie zawsze tak było. Przed wprowadzeniem zmian, z powodu ograniczonej widoczności dochodziło tam do wymuszeń pierwszeństwa przejazdu czy wręcz potrąceń rowerzystów, poruszających się jednym z głównych ciągów rowerowych w naszym mieście, przez kierowców włączających się do ruchu w al. Zwycięstwa. Od momentu wprowadzenia zmian w organizacji ruchu nie odnotowano ani jednego niebezpiecznego zdarzenia drogowego z udziałem rowerzystów. Nie odnotowano również występujących wcześniej zderzeń bocznych pojazdów. Zmiany przyczyniły się ponadto do uspokojenia ruchu drogowego w tym rejonie poprzez przywrócenie ul. Piramowicza charakteru drogi lokalnej
Progi zwalniające i słupki
W realizowanym programie uspokajania ruchu drogowego GZDiZ sięga również po rozwiązania, jakie daje zastosowanie fizycznych elementów spowalniających ruch – progów zwalniających czy słupków. W ostatnich latach tego typu elementy zamontowano na ulicy Obrońców Wybrzeża w pobliżu przejścia dla pieszych na wysokości centrum handlowego. Dzięki słupkom jezdnia została optycznie zawężona, co wpłynęło na zmniejszenie prędkości kierowców zbliżających się do przejścia. Zwiększeniu bezpieczeństwa służy również budowa azyli dla pieszych, jak np. na ulicy Kościuszki, czy wyniesionych przejść dla pieszych, jak na ulicy Zakopiańskiej.
Budowa wyniesionych przejść czy skrzyżowań mieści się również w obowiązkach inwestorów prywatnych, modyfikujących układ drogowy przy budowie nowych osiedli mieszkaniowych czy innych obiektów. Wynika to z podpisywanych umów drogowych zgodnie z art. 16 Ustawy o drogach publicznych, tzw. „szesnastek.” Przykłady takich rozwiązań to np. skrzyżowanie ul. Pestalozziego, Lelewela i Placu Wybickiego czy skrzyżowanie ulic Dywizji Wołyńskiej i 3 Brygady Szczerbca.
Sygnalizacja świetlna
Kolejnym z działań jest modernizacja sygnalizatorów świetlnych, które zaprogramowane są tak, by w pierwszej kolejności świeciło się zielone światło dla pieszych, a dopiero w dalszej dla samochodów. PELIKAN, bo tak nazywa się taki system sygnalizacji, funkcjonuje m.in. na przejściach dla pieszych przy ul. Subisława, ul. Wyzwolenia, czy na ul. Beethovena w rejonie Szkoły Podstawowej nr 43. Z myślą o pieszych przy sygnalizatorach montowane są dodatkowe komory, wyświetlające sygnał o możliwym pojawieniu się na jezdni pieszych. Ponadto dodatkowe sygnalizatory dźwiękowe ostrzegają pieszych przy przechodzeniu przez torowiska tramwajowe, a motorniczych o możliwości wejścia na torowisko pieszego. Nie sposób nie wspomnieć o montowanych w pobliżu szkół tablicach radarowych mierzących prędkość pojazdów wyświetlających przy tym charakterystyczne zielone i czerwone „buźki”.
Edukacja
W obszarze dbania o bezpieczeństwo ruchu drogowego mocny nacisk kładzie się także na edukację najmłodszych jego uczestników. W gdańskich szkołach podstawowych, a także w przedszkolach realizowany jest program „Gotowi do drogi – Autochodzik”, w którym w przystępny sposób dzieci uczą zasad bezpiecznego poruszania się po drogach. Co roku programem objętych jest ponad 4 tys. dzieci w szkołach i przedszkolach w Gdańsku.
Podnoszenie poziomu bezpieczeństwa w ruchu drogowym należy do priorytetów w działalności Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni. Sukcesywnie dążymy do tego, by osiągnąć cel, jakim jest zero ofiar śmiertelnych, przede wszystkim wśród niechronionych uczestników ruchu drogowego, czyli pieszych i rowerzystów.
