Gdański Zarząd Dróg i Zieleni

Usytuowanie

Gdańsk – Wrzeszcz, ul. gen. Antoniego Giełguda, nieopodal Bramy Oliwskiej

Data powstania

1946-1951 r.

Właściciel/opiekun

Administrator: Gdański Zarząd Dróg i Zieleni

Opis

Kompozycja przestrzenna cmentarza obejmuje trzy części położone na różnych wysokościach zbocza i podnóża doliny, na której znajduje się ten obiekt. W części najwyższej, na niewielkim wyłożonym płytami tarasie, znajduje się obelisk konstrukcji żelbetonowej o przekroju prostokąta o wymiarach 1 x 1,5 m i wysokości 18 m, ozdobiony w górnej części fryzem ze stylizowanych elementów gwiazdy, sierpa i młota oraz zwieńczeniem w postaci wykutej, metalowej kuli ziemskiej. Obelisk i prowadzące doń schody zostały wybudowane w 1949 roku. Autorem obelisku był przypuszczalnie znany gdański rzeźbiarz Alfons Łosowski.

Centralną część cmentarza i jego wystroju stanowi zlokalizowany na tarasie między obeliskiem i polem, gdzie spoczywają w kwaterach zbiorowych pochowani żołnierze radzieccy, monumentalny pomnik w postaci zaoblonej do wewnątrz ściany długości 30 m i wysokości 4,5 m, z centralnie umieszczoną płaskorzeźbą z piaskowca, przedstawiającą trzech żołnierzy radzieckich w walce oraz umieszczonymi po bokach tej rzeźby napisami w językach: polskim i rosyjskim, treści „Odnieśliście wielkie zwycięstwo, byliście nieustraszeni w boju, oddaliście życie własne za słuszną sprawę. Bohaterom Radzieckim poległym w r. 1945 przy wyzwoleniu Gdańska – mieszkańcy Gdańska”. Autorem i wykonawcą rzeźby pomnikowej był rzeźbiarz Alfons Łosowski, zaś wykonawcą kamieniarze gdańscy pracujący w tym czasie przy rekonstrukcji zabytkowej kamieniarki na odbudowywanych kamieniczkach gdańskich.

W dolnej części cmentarza, po prawej stronie od wejścia znajduje się pole grzebalne w kształcie prostokąta, częściej określane jako „Pole Gwiazd”, obejmujące dawne trzy zbiorowe mogiły żołnierskie. Otacza je murek granitowy, wzdłuż którego południowej ściany, na długości 72 m, na płytach ze sjenitu, wykuto 810 nazwisk pochowanych żołnierzy radzieckich, których tożsamość zdołano ustalić.

Wystrój pola cmentarnego stanowi 1088 zwróconych ku południowi gwiazd z metalizowanych odlewów z masy żywicznej. Pierwotnie gwiazdy te wykonane były ze stali nierdzewnej, jednak w większości zostały po 1989 roku utracone. Ostateczny kształt wystroju pola cmentarnego powstał w latach 1982–1984, kiedy to został przeprowadzony remont kapitalny cmentarza.

W marcu 1996 roku na Polu Gwiazd został ustawiony granitowy krzyż.
Przy wejściu na cmentarz, po prawej stronie, znajduje się odsłonięty 30 marca 1984 roku pomnik Matki Polki i Rosjanki, autorstwa artysty rzeźbiarza Zygfryda Korpalskiego, wykonany w kutej blasze, przez artystów Zygfryda Korpalskiego i Zdzisława Kosedę.

Na Cmentarzu Żołnierzy Radzieckich zostało pochowanych łącznie 3088 żołnierzy i osób cywilnych. Liczba ta obejmuje 2525 żołnierzy poległych i zmarłych wskutek odniesionych ran przy wyzwalaniu Gdańska oraz bezpośrednio po jego wyzwoleniu, 537 jeńców wojennych oraz 27 osób cywilnych.